Bàn về các loại sỹ

Tác giả: Hiệu Minh (hieuminh.org)

Dạo này, các Sỹ lên mặt báo rất nhiều. Hiệu Minh blog cũng có mấy bài liền. Nào là nghị sỹ rau muống, nghị sỹ thần đồng thơ, ca sỹ đi buôn, văn nghệ sỹ kiện tụng nhau, và mới đây là bác sỹ với y đức xuống cấp thảm hại.

Chả hiểu sao ở nước mình, giới tinh hoa thường có chữ Sỹ đi theo: Nhạc Sỹ, Ca Sỹ, Văn Sỹ, Thi Sỹ, Họa Sỹ, Thạc Sỹ, Tiến Sỹ, Viện Sỹ, Chí Sỹ, Bác Sỹ, Nghị Sỹ. Kể ra còn rất nhiều Sỹ khác.

Trên bàn cờ tướng có quân Sỹ toàn quanh quẩn cạnh tướng, chỉ ở trong cung, đóng vai trò “hộ giá”. Sỹ đi từng bước một trên đường chéo trong cửu cung (9 điểm), tổng tất cả là 5 nước đi. Đó là quân yếu nhất trên bàn cờ vì nước đi hạn chế. Nếu què Sỹ, tướng bị uy hiếp nghiêm trọng.

Nước đi ít nhưng lại vai trò quan trọng vì bảo vệ cung cho vua, cho tướng. Sỹ mất, cung bị phá coi như thua cờ.

Hai quân Sỹ trong bàn cờ có thể coi là giới tinh hoa của một quốc gia. Bảo vệ hay phá nát đất nước cũng do những Sỹ này.

Nếu giới Sỹ yêu đất nước, có tầm nhìn xa trông rộng vài thập kỷ, thì dân được nhờ. Nếu họ giầu có mà chỉ lo mồ mả, nhà thờ hoàng tráng, mua sừng tê giác, tìm rượu vài trăm năm tuổi để hưởng thụ, chăm chăm tài khoản bên nhà băng Thụy Sỹ được đầy tiền… thì đất nước ấy đang đứng trước hiểm họa. Sự sụp đổ chỉ còn là vấn đề thời gian.

Xung quanh Lý Quang Diệu là giới kỹ trị, có đầu óc, nên Singapore là điểm hẹn của trái đất. Nó đúng với Estonia, quốc gia bé tý, và là hiển nhiên ở vùng Scandinave thiên đường mà Carl Marx cũng chỉ nằm mơ. Kể ra thì rất nhiều về giới Sỹ tỉnh táo đã giúp cho các quốc gia vượt lên cuộc đua.

Nhưng có giới Sỹ đã làm đế chế Suharto sụp đổ sau 30 năm cầm quyền ở Indonesia. Tại Philippines, vợ chồng Marcos với hàng chục tỷ đô la cũng không thoát khỏi, phải lên máy bay chạy trốn cùng với đám tùy tùng chính là những con Sỹ sâu mọt. Hệ thống XHCN sụp đổ bởi nhóm Sỹ xu nịnh, bao che và lũng đoạn chính quyền.

Tiến sỹ, thạc sỹ dùng bằng rởm thì làm sao có nền khoa học trung thực và thúc đẩy xã hội tiến lên, làm sao tạo ra của cải vật chất. Chí sỹ trùm chăn, kệ cho đời trôi, hỏi rằng đất nước đi về đâu.

Dùng thứ bằng đó để tiến thân vào nghị trường nên mới sinh ra nghị sỹ rau muống, vào cơ quan nhà nước mới sinh ra những nghị định “lùn”, những phát biểu ngớ ngẩn trước công chúng, sang xứ người mới trở nên ngô ngọng.

Đứng trên giảng đường, dạy lũ trẻ là tương lai đất nước, thì hỏi rẳng truyền đạt những gì hay về quãng đời họ đã trải qua.

Nếu nhạc sỹ hay ca sỹ chỉ hát những bài theo hướng trên chỉ đạo làm sao có điệu Gangnam, trông tưởng đơn giản, nhưng lại thu hút hàng tỷ người trên hành tinh, tiền quảng cáo đi theo như nước, và thương hiệu Hàn Quốc được cả thế giới biết đến.

Một liệt sỹ được phong dựa trên giấy tờ rởm gây hiệu ứng tai hại cho thế hệ trẻ nhiều hơn là mấy đồng bạc của người thân nhận được bởi đút lót cho giới công quyền.

Giới bác sỹ coi tiền là trên hết thì còn đâu “lương y như từ mẫu”. Y đức đi xuống, mạng người coi rẻ, máu người chẳng bằng bát tiết canh, như nhà báo Đào Tuấn đã viết.

Nhớ có lần tôi nghe Jeffery Sachs nói chuyện tại WB. Jeffrey cho rằng suy thoái trong kinh tế đã làm cho Hoa Kỳ đi xuống, và sức mạnh chính trị và văn hóa đứng trước hiểm họa. Người ta còn đặt câu hỏi, Chủ nghĩa Tư bản đang giãy chết?

Tướng vua được bảo vệ bởi giới tinh hoa.
Ngai vàng được bảo vệ bởi giới tinh hoa.
Hoa Kỳ bị chính cuộc toàn cầu hóa cuốn trôi vì việc làm đã ra khỏi biên giới, thu nhập quốc gia giảm sút, kéo theo nghèo đói và hiểm họa môi trường, trong khi xã hội có thói tiêu dùng bừa bãi chưa biết thay đổi.

Thống kê cho thấy 1% dân số là người giầu ở Mỹ đã chiếm tới 25% GDP, và chỉ 0,01% cũng đã chiếm tới 5% GDP. Như vậy sự chênh lệch giầu nghèo là rất lớn.

Jeffrey nói, kinh tế Mỹ khủng hoảng là do phẩm hạnh công dân của những nhà chính trị, kinh tế, thương gia cao cấp, có chiều hướng đi xuống. Hệ thống pháp luật, xã hội tiêu dùng, và kể cả bầu cử tự do dân chủ cũng không đủ, nếu như người giầu (1% hay 0,01%) kia không hành xử một cách đàng hoàng, trung thực, có tấm lòng đối với xã hội và nói xa hơn là cả thế giới.

Như vậy giới Sỹ chỉ chiếm vài phần trăm nhưng đóng vai trò rất lớn trong phát triển, từ quốc gia lạc hậu cho đến văn minh, từ nước theo đạo Hồi đến nơi hướng Phật. Cha cố, giáo sỹ, sư trụ trì gương mẫu thì con chiên ngoan. Sư hổ mang, đi với gái làm tiền, ăn thịt chó, lấy của chùa đem bán, thì hỏi rằng rao giảng và hướng thiện cho ai.

Làm tướng thì phải hiểu rõ những bước đi nhát một trong cung vua phủ chúa của giới này. Xây cũng là Sỹ, mà phá phủ tướng, nổ mìn cung vua cũng do mấy quân cờ chỉ có năm bước đi.

HM. 13-8-2013